Son yıllarda bitkilere daha çok hayatımızın içinde yer verir olduk. Bunun sebebi sizce nedir?
Geçtiğimiz yıllarda tüm dünyayı etkisi altına alan salgın nedeniyle evlere kapanmak durumunda kalındı. Bu durum, herkesi doğadan uzaklaştırdı. Dolayısıyla yeni arayışlara vesile oldu. Duvarlar boyandı, ev dekorasyonuna önem verildi. Patili dostlar sahiplenildi ve yaşam alanlarında bazı boşluklar fark edildi. ‘’Yeşil doğa, yaşam alanlarına dahil edildi. Evde yaratılan yeşil dokunuş, normalleşme döneminde ofislere de taşındı. Bitkilerin hayatımızdaki önemiyle ilgili bir diğer konu ise, şehirleşme kaynaklı sıkıcı beton yığınları. Binalar bu görünümden bir nebze uzaklaşmak için yeşili iç mekanlara taşıdık. Daha az eşya, daha çok doğallık ve daha çok yeşil ile aslında doğanın değeri daha iyi anlaşılmış oldu.
Bir peyzaj mimarı olarak sizce bitkilerin dekor olarak bir evin içerisinde yer alması ne kadar doğru?
Doğada, havayı temizleme, erozyonu önleme, toprağa organik besin kazandırma, diğer canlılara barınma ve beslenme ortamı sağlayarak ekosisteme devamlılık kazandıran bitkilerin bu kadar önemli rolü varken bir evin içine sadece ‘dekor’ olarak alınması elbette birinci öncelik olmamalıdır. Dekor olarak düşünülerek alınan bitkilerin canlı olduğunu unutmamak ve uygun ortam koşullarına göre seçmek gerekir. Ortamın aydınlılığı, nemi, sıcaklığı, bulunduğu saksısı, dikildiği torf/toprak gibi durumlar bitkiyi etkileyen faktörlerdir. Yanlış ışık, yanlış sulama, yanlış saksı veya toprakta bir bitki nasıl mutlu olur ki? Ve bu yanlışlıklarla sırf göze güzel gözüktüğü için alınan dekorun aynı kalması nasıl olur ve sizi nasıl mutlu eder? Soğuk havada ince, sıcak havada kalın giyinmek, tok olduğunuz halde hala yiyor olmanız veya acıktığınızda yiyemiyor oluşunuz sizi olumsuz etkileyeceği gibi bitkileri de aynı şekilde etkileyecektir. Bitkilerinizin bakımını doğru yaptığınız takdirde göze güzel gözükecek, mutlu olmaya devam edeceklerdir.
Aslında her bitki evin içinde bakılmaya uygun değil siz müşterilerinize bitkiler önerirken veya danışmanlık verirken bu konuda nasıl destek oluyorsunuz?
İç ve dış mekan bitkilendirmeleri olarak iki çeşit uygulama mevcut diyebiliriz. Öncelikli sorum hangi bölgeye istendiği oluyor. Buna bağlı olarak, ortam koşullarını (sıcaklık, nem, ışık, rüzgarlılık, bakım gibi) ve varsa özellikle arzu edilen bitki veya bitkileri de göz önünde bulundurarak bitkilendirmeyi gerçekleştiriyoruz. Uygulama sonrası bitkilerin sağlıklı gelişme gösterebilmesi belli sürelerde bakımını zorunlu hale getirir. Her ne kadar ortam koşullarına göre yapılmış bir uygulama olsa da, rutin bakım olmadan bitkiler sağlıklı gelişmeyebilir. Buna bağlı olarak rutin bakım hizmetimiz de sağlıyoruz.
Peyzaj mimarlığı dışında bir de botanik kafeniz mevcut. Niwa Botanic adındaki bu kafenin çıkış hikayesini öğrenebilir miyiz?
Niwa, Japonca’da bahçe anlamına gelmektedir. Japon bahçelerinde kullanılan bitki, beyaz kum, su, çakıl gibi ana tasarım elemanlarından esinlenen Niwa, şehir hayatının stresinden uzaklaşmak ve yaşam alanlarına yeşil dokunuşlar katarak, tamamen zen, sade, doğal, fonksiyonel, estetik ya da sembolik amaç gütmeyi hedefler. Her şey ‘’Yeşilin dinlendirici gücüne inanan, endemik (bulunduğu bölgenin ekolojik şartları sebebiyle yalnızca belirli bölgede yaşayan ve yetişen, dünyanın başka yerinde yaşama ve yetişme ihtimali olmayan, yöreye özgü bitki türlerine verilen isim) tür meraklılarına ve koleksiyonerlere, kaostan uzaklaşmak, evden çalışanlara ve kendini evinde gibi hissetmek isteyenlere, neden bir de mis kokulu kahve eşlik etmesin ki?’’ düşüncesiyle başladı. Niwa Botanic’i kahveyle birleştirmek, şehir hayatının stresinden, gürültüsünden, hava kirliliğinden oldukça rahatsız biri olarak, bu konuda benimle aynı fikre sahip kişiler için düşündüğüm bir projeydi aslında. Çöldeki vahayı yaratmaya çalışmak. Niwa Botanic & Coffee yeşili ve kahveyi seven herkese ev sahipliği yapmakta.
Bitkilerin dinlendirici gücüne inananlardanım. Bunun bilimsel veya teknik bir sebebi var mı?
Bitkiler, sadece bir peyzaj unsuru değil. Gürültüyü filtrelemeleri, akustiği kontrol etmeleri, ortamdaki tozu tutmaları ve fotosentezle havayı temizleyerek doğaya katkı sağlamaları ile ekolojik işlevlere de sahip olduğu bilinmekte. Bitkiler, toz oranını azaltır. Alerjisi olan kişiler için, yaşadıkları alanda bitki bulundurmalarının bu konuda faydalı olduğu savunuluyor. Yaklaşık olarak yüzde seksen yedi oranında havayı temizlediği de bilinmekte. Bununla birlikte, hafızayı güçlendirdiği de bazı kaynaklara göre açıklanmış durumda. Her bitki, belirli aralıklarla bakımının yapılmasına ihtiyaç duyar. Hangi bitkiyi ne zaman suladınız veya ne zaman sulayacağınızın takibini yaparken aslında hafızayı güçlendirmiş oluyoruz. Toprağa dokunmak, bitkinin yeni yaprak veya çiçek açtığına şahit olmak zaten genel ruh halimizi pozitif yönde etkiler.
Japon kültüründe bitkiler oldukça değerli ve kutsal olarak yer alıyor. Türkiye’de bu kültürden beslenen ülkeler arasında sizce ülkemizde coğrafi olarak değerli sayılacak bitkiler yetişiyor mu?
Olea europa. Yani zeytin. Barışın, bereketin, bilgeliğin, saflığın ve kutsallığın sembolü olarak Gılgamış Destan’ından tutun da üç büyük dinin kutsal kitaplarına kadar birçok kaynakta yer alıyor. Mitolojide dayanıklı ve uzun ömürlü bir ‘’ölümsüz ağaç’’ olarak da bilinen zeytin, ülkemizin tüm batı kesimlerinde yetişen değerli bir bitki türüdür. Bir diğer mitoloji dünyasında ve Anadolu ile Ege’nin bütün medeniyetlerinde ‘varlığı ve bereketi’ sembolize eden bitki ise Ficus Carica yani incir. İncir ağacının gölgesinde oturmak veya meyvesinden tatmak, huzuru tatmak anlamında kutsal bir nitelik taşır. Latincesi Vitis vinifera olarak bilinen üzüm de, Türk kültür ve mitolojisinde ‘güzellik, bereket, aşk, sağlık, kan ve can’ kavramlarının sembolüdür. Bereket, doğurganlık, yaşam ve ölümsüzlüğü sembolize eden Punica granatum yani nar ağacı da Türk süsleme sanatında önemli motif olarak yer alır. Bunlara ek olarak aslında dört mevsimin yaşandığı ülkemizde endemik pek çok harika bitki yetişiyor ve bana sorarsanız hepsi kutsal.
Niwa Botanic ile yolculuğa başladığınızda bu kadar geniş bir kitleye ulaşacağınızı düşünüyor muydunuz?
Ben işimi seviyorum. Severek yapılan her işin, başarı getirdiğine inanıyorum. Bitki mutlu ve dolayısıyla danışanımı da mutlu görmek hedeflerimin arasındaydı. Hedefim tabii ki geniş kitleye ulaşmak ve daha fazlası.
Kendiniz evinizi veya yaşam alanınızı tasarlarken bitkilere ne kadar yer veriyorsunuz?
Bitki hayatımın olmazsa olmazı. Peyzaj mimarı olarak yaptığım bitkilendirmelerin yanında, bulunduğum yerde yeşil görmek motivasyonumu artırıyor. Zaten bahçe anlamına gelen Niwa, ‘bulunduğunuz yeri yeşil Niwa’lara dönüştürelim’ mottomuz her daim.